fbpx
Biurko pisarza. Warsztat pisarza
Artykuły,  Kultura,  Warsztat pisarza

W warsztacie pisarza

Określenia rzeczy materialnych bardzo często, na zasadzie pewnego podobieństwa, zyskują również znaczenie niematerialne. Tak jest właśnie z wyrażeniem „warsztat pisarza”. Warsztat, czyli miejsce pracy jakiegoś rzemieślnika, w którym znajdują się narzędzia potrzebne do wykonywania konkretnego zawodu. Wyraz ten oznacza zarówno miejsce, jak i sposób pracy tegoż rzemieślnika, a za tym poszło używanie tego określenia dla sposobu pracy ogólnie, niekoniecznie rzemieślniczej. Warsztat nadal kojarzy się z tym środowiskiem, nawet gdy mowa o warsztacie pisarza, malarza czy muzyka, mając na myśli zespół cech lub umiejętności. Warsztat i rzemieślnik wskazują bowiem na rolę codziennej praktyki, pewną biegłość w wykonawstwie, umiejętne wykorzystanie narzędzi. To nie bycie przekaźnikiem dla natchnienia, a po prostu praca, wymagająca, tak jak inne, określonych narzędzi, konkretnych procedur.

Ten tekst nie jest jednak o tym metaforycznym znaczeniu warsztatu pisarza – sposobie pisania i cechach do tego potrzebnych. Chciałabym opowiedzieć Wam o tym jak najbardziej materialnym warsztacie i jego narzędziach. Czyli czym, na czym oraz gdzie pisali i piszą pisarze. Okazuje się bowiem, że to wszystko ma znaczenie.

Narzędzia do pisania

Pióro, długopis, ołówek

Użycie odpowiedniego narzędzia podyktowane było materiałem, na którym pisano. Papirus wymagał piórka trzcinowego, woskowe tabliczki rylca, a pergamin i papier pióra ptasiego. Tego ostatniego używano nieprzerwanie do połowy XIX wieku. W XVIII wieku pojawiły się pierwsze stalówki. Udoskonalano je, a potem zaczęto szukać alternatywy dla maczania stalówek w tuszu. Potrzebna była stalówka z pojemnikiem na atrament. W ten sposób na początku XIX wieku powstały pierwsze nadające się do pisania pióra stalowe, czyli inaczej pióra wieczne. Na większą skalę zaczęto je produkować w 1822 roku. Oczywiście  tu również szukano najlepszych rozwiązań. Dziś pióro wieczne kojarzy się z prestiżem, luksusem. Używa go wielu pisarzy, przekonując o jego twórczych właściwościach (Miłosz, Gaiman, Murakami, King). Większych niż komputer bez charakteru. Piórem pisze się staranniej, tusz ma większą trwałość, narzędzie to dostosowuje się do piszącego. A na jednym z forów dotyczących wiecznych piór znalazłam ciekawy wątek o pisarzach i piórach, którymi pisali/piszą. Spod pióra nie może wyjść nic byle jakiego. Spod pióra wychodzą same arcydzieła… Żartuję sobie, oczywiście. (Jejku, co za straszne czasy, trzeba tłumaczyć żarciki).

Tak jak pióro pozostało atrybutem elit, tak masy piszą ołówkiem i długopisem. Ten drugi skonstruował w 1938 r. László Bíró. Długopis swoją zawrotną karierę rozpoczął jednak po II wojnie światowej. Pierwszymi, którzy na większą skalę przekonali się o dobrodziejstwach pracy z długopisem, byli jednak nie pisarze a piloci. Długopis pisze bowiem niezależnie od ciśnienia atmosferycznego, mógł więc być wykorzystywany na wysokościach. A potem zadziałała ciekawość amerykańskimi nowinkami i tak długopis zdetronizował pióro. Mimo swojej plebejskości, jest to nieodzowne narzędzie prawie każdego autora. Czym bowiem, jak nie długopisem, zapisać na szybko nagłe olśnienie, wyśniony pomysł, który, jeśli nie zostanie odpowiednio sprawnie przelany na papier, rozpłynie się w niebycie mglistych wspomnień na końcu języka?

Długopis ma jednak nadal swojego konkurenta w postaci ołówka. Jego polska nazwa wskazuje na pierwotny materiał, z którego był wykonany – ołów. Używano go już w starożytnym Egipcie, Grecji i Rzymie. W XVI w. wynaleziono czysty grafit, który zastąpił ołów w ołówku. Zaś ołówek z gumką wynaleziono w 1858 roku. Zaletą ołówka jest właśnie jego stosunkowo łatwa wymazywalność. Niestałość, nietrwałość, podatność na zniszczenie. O tym bezpieczeństwie ołówka mówiła Katarzyna Groniec w jednym z wywiadów. To wszystko również wpływa na charakter utworu nim napisanego.

Pages: 1 2 3

Leave a Reply

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *