Co nam mówią arcydzieła literatury?

Na Światowy Dzień Książki 2020 roku.

Zacznijmy od cytatu.

Czytajmy klasyków, żeby poznać przyszłość.

Ryszard Koziołek, “Wiele tytułów”

Dlaczego jedne książki przemijają, choć w swojej epoce były popularne, a inne, mimo nawet trącącego myszką anturażu, czyta się tak samo dobrze albo nawet i lepiej wiele lat po pierwszym wydaniu? Gdyby odpowiedź na to pytanie była prosta, mielibyśmy zatrzęsienie arcydzieł. Wszak każda powieść, każdy dramat czy wiersz odnosi się do najważniejszych ludzkich spraw. Nawet jeśli traktuje o przyrodzie.

A tak, mamy niepewność co do rezultatu, zaskoczenie, czasem rozczarowanie, niespodziewany zachwyt. Jak w życiu.

Literatura to życie. Z niego wyrasta i na nim się kończy. Wszystko i nic poza tym jednocześnie.

Żadne ludzkie życie w całej historii ludzkości nie jest bez znaczenia. Każde jakieś znaczenie dla świata ma.

To nic, że go nie widzimy.

Podobnie jest z książkami. Nie musimy znać wszystkich, żeby wiedzieć, że mają znaczenie. Wielkie arcydzieła nie powstawały w pustce czytelniczej. Są naznaczone swoimi słabszymi poprzednikami. Czerpią z nich swoją siłę i przekazują ją tak samo kolejnym arcydziełom, jak kolejnym niedoskonałościom książkowym albo chwilowym literackim modom.

Historia literatury w wyjątkowy sposób pokazuje, jak bardzo wszyscy, którzy byliśmy, jesteśmy i będziemy, jesteśmy ze sobą związani.

W literackich arcydziełach tę łączącą nas nić widać wyraźniej.